OSI model
مۆدێلی ئۆ ئێس ئای
کە بریتیە لە کورتکراوەی ئەم ووشانە
OSI = Open Systems Interconnection
ئەم مۆدێلە دروستکراوە لە لایەن دامەزراوەی نێودەڵەتی ستانداردەکانەوە
دیزاین کرا تاوەکو ببێتە مۆدێلێکی بنەچەی بۆ ناساندنی کردارەکانی سیستەمی پەیوەستکردن
کە بریتیە لە حەوت لایەر ،وە هەر یەکە و فرمان و تایبەتمەندی خۆی هەیە لە ناو ڕایەڵە دا
لایەرەکان _چینەکان بەم شێوەی لای خوارەوەن
هەمیشە چینەکان لە کۆتاوە هەژمار دەکرێن ، بەو مانایەی چینی فیزیکی _ فیزیکاڵ لایەر بە چینی یەکەم دادەنرێ
وە کۆتا دانەش چینی ئەپلیکەیشە ،کە نزیکە لە بەکاربەرەوە
بۆ ئەوەی بتوانی بەردەوام چینەکانت لە خەیاڵ دا بمێنێتەوە دەتوانی سود لەم ڕستەیە ببینی کە زۆربەی خەڵکی سودی لێ دەبینن تاوەکو ناوی چینەکان و ڕێزبەندیانیان لە یاد بمێنێتەوە
Please Do Not Throw Sausage Pizza Away
سودی ئەم لایەرانە_چینانە چیە؟
ئەم چینانە بەزۆری لەلایەن ڤیندەر _ کۆمپانیا زەبەڵاحەکانی ڕایەڵەوە_ بەکاردەبرێن
کە یارمەتیدەرن لە جێبەجێکردنی کردارەکان بۆ اسانکردنی پرۆسەی ڕایەڵەکردنی ئامێرەکان و بەستنەوەی نێوان ڤێندەرە جیاوازەکان لە جیهانی ڕایەڵە دا.
کورتە باسێک لە سەر هەر یەکە لە لایەرەکان
Physical
چۆنیەتی گواستنەوەی بت لە نێوان ئامێرێک بۆ ئامێریکی تر ،ئەم چینە پەیوەنددارە بە بابەتی کەیبڵ و پەیوەستکارەکان و چۆنیەتی ناردن و وەرگرتنی بت _ بچوکترین یەکەی پێوانەی زانیاری
Data Link
کرداری ئینکاپسولەیت کردنی پاکێت لە فەریم دا ، ئینکاپسولەیت واتە پێچانەوە _بە واتایەکی تر دانانی هیدەر و تەیلەر بۆ فەریم ، ئەگەر فەریمەکان ئەم زیادکراوانەیان هەبێ ئەوسا ڕێگەدەدەن ئامێرەکان پەیوەندی بەیەکەوە بگرن
هیدەر _ سەردێر ، بە زۆری سەرچاوە و ماک ئەدرێسی لایەنی بەرامبەری تێدایە
ترایلەر ،فەریم چێک سیکوێنسی تێدایە
Frame Check Sequence
ئەم لایەرە _داتا لینک لایەر ، دوو لایەری لاوەکی لە خۆ دەگرێت
Logical Link Control
کاری ئەم لایەرە بریتیە لە کۆنترۆڵکردن و دیاریکردنی هەڵەی گواستنەوە
Media Access Control
ئەم لایەرە بەکاردێت بۆ ناونیشاندانی ڕەقەماڵە
Network
دۆزینەوەی ڕێگا و ناونیشانی ئامێرەکان و ڕاوتکردن _ ناردنی زانیاری بۆ ناونیشانی دروست
دیاریکردنی ئایپی ئەدرێس
Transport
بەستنەوە و بڕینی پەیوەندی نێوان دوو کۆمپیوتەر
بەکاردێت بۆ کۆنترۆڵ کردنی هاوێشتن و گێڕانەوەی داتاکان
Session
کاردەکات لە دەستپێکردن و ڕاگرتنی _نەهێشتنی پەیوەندی _ سیژنی نێوان دوو سیستەم
Presentation
دیاریکردنی جۆری داتاکان_زانیارییەکان ، پەستاندنی داتا و ئینکریتپکردنی _تەشفیر کردنی داتا
Application
ئەم لایەرە لە بەکاربەرەوە نزیکە، ڕێگە دەدات بە پەیوەست بوونی ئەپلیکەیشنەکانی ڕایەڵەیەک لەگەڵ یەکێکی تر دا
هەر یەک لەم حەوت لایەرە پرۆتۆکۆڵی تایبەت بەکار دەبات
لەم وێنەیەی خوارەوە دا پرۆتۆڵی بەکارهاتوو دەبینیت
TCP/IP model
مۆدیلی تیسی پی - ئایپی
ئەم مۆدێلە لە ساڵانی حەفتاکان دا دروستکرا ، هاوشێوەی مۆدێلی حەوت لایەر ،بۆ هەمان مەبەستی ڕێنمویی گشتی دیزاینکردن و جێبەجیکردنی پرۆتۆکۆڵ و ڕایەڵە
ئەم مۆدیلە لە چوار لایەر پێکهاتوە ،بەم جۆرەی خوارەوە
Network Access, Internet, Transport, Application
لە خوارەوە هەر دوو مۆدێلەکە بەراورد دەکرێ ، کە چەند لایەرێک بەرامبەر لایەرێکن لە مۆدیلی تی سی پی -ئایپی دا
بابەتی دواتر
Encapsulation